Πως μπορώ να μάθω ότι το παιδί είναι έτοιμο για να αρχίσει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα;
Μπορεί να πάει μόνο του στο γιο-γιο (ή να χρησιμοποιήσει την προσαρμογή της κανονικής τουαλέτας);
Κάθεται και στηρίζεται μόνο του όταν κάθεται στο γιο-γιο;
Μπορεί να κρατηθεί στεγνό για κάποιες ώρες (με την παιδική πάνα) καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας;
Μπορεί να ακολουθήσει μια με δύο απλές εντολές; Μπορεί να δείξει με κάποιο τρόπο να καταλάβετε ότι έχει ανάγκη και θέλει να χρησιμοποιήσει το γιο-γιο;
Θέλει να είναι ανεξάρτητo;
Πως μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να μάθει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα;
1. Πρώτα πρώτα πρέπει να σιγουρευτείτε ότι έχετε αρκετό χρόνο, προσοχή και υπομονή για να βοηθάτε το παιδί σας κάθε μέρα. Το να μάθει το παιδί να χρησιμοποιεί την τουαλέτα δεν γίνεται σε μια μέρα, πρέπει να μπορείτε να εντοπίζετε το παραμικρό σημάδι ότι είναι έτοιμο να προχωρήσει στο επόμενο βήμα. Δεν θα αγχώνεστε για τυχόν ατυχήματα, και αυτά πρέπει να γίνονται για να μάθει.
2. Έπειτα πρέπει να αποφασίσετε ποιες λέξεις θα χρησιμοποιείτε όλοι στην οικογένεια για αυτήν την δραστηριότητα της τουαλέτας και για το μέρος του σώματός του που χρησιμοποιεί. Μπορείτε επίσης να δείξετε διακριτικά πως χρησιμοποιείτε και εσείς την τουαλέτα.
3. Αν φροντίζουν και άλλα άτομα εκτός οικογενείας το παιδί, πρέπει να τους ενημερώσετε για τα σχέδιά σας και τον τρόπο εκμάθησης της τουαλέτας. Είναι σημαντικό όλοι όσοι φροντίζουν το παιδί να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες.
4. Το παιδί θα αισθάνεται πιο ασφαλές και σίγουρο στο γιο-γιο από ότι στην τουαλέτα. Αν δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε το γιο-γιο πρέπει να πάρετε προσαρμογέα για την τουαλέτα και ένα σκαλοπατάκι για να πατάνε τα πόδια τους όταν κάθονται.
5. Τοποθετήστε το γιο-γιο σε μέρος όπου μπορεί να πάει εύκολα και μόνο του το παιδί.
6. Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει πώς να χρησιμοποιεί το γιο-γιο. Αφήστε το παιδί να κάτσει στο γιο-γιο ντυμένο. Έπειτα βάλτε το να κάτσει όταν θα του βγάλετε τη λερωμένη παιδική πάνα, χωρίς ρούχα. Μπορείτε επίσης να πετάξετε τις λερωμένες παιδικές πάνες μέσα στο γιο-γιο για να καταλάβει τη χρήση του.
7. Όταν είναι έτοιμο το παιδί, βάλτε το καθίσει στο γιο-γιο αρκετές φορές τη μέρα, ενθαρρύνετέ το να καθίσει για λίγα λεπτά χωρίς ρούχα και παιδική πάνα.
8. Συμβουλέψτε το παιδί σας (πάντα με ήρεμο τρόπο ακόμα και αν γίνονται ατυχήματα) να σας λέει όταν έχει ανάγκη και θέλει να κατουρήσει.
9. Να προσέχετε πάντα για κάποιο σημάδι που θα σας δώσει να καταλάβετε ότι έχει ανάγκη
10. Δημιουργήστε μια ρουτίνα έτσι ώστε να το βάζετε πάντα κάποιες ειδικές συγκεκριμένες ώρες τη μέρα να κάθεται στο γιο-γιο όπως μετά το πρωινό ξύπνημα πριν το πρωινό γάλα, πριν το μεσημεριανό και το βραδινό, και πριν το βραδινό ύπνο.
11. Αυτήν την περίοδο πρέπει να πιεστεί το παιδί αλλά πάντα μα πάντα πρέπει να είστε και υπομονετικοί. Θα περιμένετε πάντα κάποια ατυχήματα και ποτέ δε θα τιμωρείτε το παιδί όταν αυτά θα συμβαίνουν.
12. Όταν το παιδί χρησιμοποιήσει με επιτυχία το γιο-γιο για μια βδομάδα τότε θα αρχίσετε να χρησιμοποιείτε μόνο βρακάκι. Όταν τα πετύχετε όλα αυτά και το παιδί είναι έτοιμο, πρέπει να του δώσετε να καταλάβει την επιτυχία του και ότι είναι μια σημαντική μέρα (κάντε μια μικρή γιορτούλα).
*Σε περίπτωση που κάνετε όλα τα παραπάνω και το παιδί έχει ξεπεράσει την ηλικία των 3-4 χρόνων (ανάλογα στο κάθε παιδί) πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό εργοθεραπευτή για πιο εξειδικευμένο πρόγραμμα και για μια καλύτερη αξιολόγηση της κατάστασης για να αντιμετωπιστούν και τυχόν άλλα προβλήματα.

ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΡΩΪΜΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

Ο εκφραστικός λόγος (εκφραστική γλώσσα) είναι οι ομιλούμενες λέξεις πού χρησιμοποιεί το παιδί, για να εκφράσει ιδέες , επιθυμίες και συναισθήματα και να κάνει ερωτήσεις .

12-18 μηνών
1. σταθερά χρησιμοποιεί την πρώτη αυθόρμητη λέξη γύρω στην ηλικία των 10-12 μηνών
2. χρησιμοποιεί τον ήχο που βγάζει ένα αντικείμενο, για να αναφερθεί σ’ αυτό
3. σταθερά χρησιμοποιεί επτά ή περισσότερες αληθινές(υπαρκτές)λέξεις
4. πιο συχνή χρήση των συμφώνων «T,ΝΤ,ΜΠ,Ν,Χ»
5. ονομάζει οικεία αντικείμενα

19-21 μηνών
1. μιμείται μερικές προτάσεις με δύο ή τρεις λέξεις
2. χρησιμοποιεί δύο στερεότυπες φράσεις π.χ. «πάει»(κάποιος έφυγε ή κάτι τελείωσε)
3. διαθέτει λεξιλόγιο δέκα έως είκοσι λέξεων

22-24 μηνών
1. ξεκινά να συνδυάζει 2 λέξεις μέσα σε απλές προτάσεις π.χ. «άλλο νερό», «μαμά γάλα»
2. χρησιμοποιεί το «παρακαλώ» ή το «ευχαριστώ»
3. απαντά στην ερώτηση «πώς σε λένε;» λέγοντας σωστά το μικρό του όνομα

25-30 μηνών
1. συνήθως χρησιμοποιεί προτάσεις με δύο ή τρεις λέξεις
2. αναφέρεται στον εαυτό του με τη χρήση της αντωνυμίας «εγώ»
3. χρησιμοποιεί πολυσύλλαβες λέξεις, αλλά συχνά παραλείπει μια συλλαβή ή μπερδεύει τις συλλαβές π.χ. «λέφαντας» ή «λεέφαντας»
4. ρωτάει τις ερωτήσεις «Που είναι το____;», «Τι είναι εκείνο»
5. ονομάζει σωστά τουλάχιστον ένα χρώμα

31-36 μηνών
1. λέει το φύλο του όταν ρωτηθεί αν είναι αγόρι ή κορίτσι
2. χρησιμοποιεί τα 2 άρθρα «το» ή «ένα» σωστά
3. χρησιμοποιεί τουλάχιστον 2 ποσοτικά επίθετα π.χ. «μερικά», «πολλά», «όλα»
4. ονομάζει κάτι που έχει ζωγραφίσει
5. χρησιμοποιεί μία αντωνυμία τρίτου προσώπου π.χ. «αυτό», «αυτή», «αυτός»
6. συσχετίζει εμπειρίες του κοντινού παρελθόντος π.χ. τι έγινε όταν ήταν έξω

37-42 μηνών
1. χρησιμοποιεί σωστά στην ομιλία κάποιους τύπους πληθυντικού
2. χρησιμοποιεί 3 επί πλέον προθέσεις π.χ. «πάνω», «δίπλα», «μπροστά από»
3. χρησιμοποιεί προτάσεις 4 λέξεων
4. χρησιμοποιεί σωστά κάποια ρήματα σχετικά με το τι συμβαίνει σε εικόνες δράσης
5. χρησιμοποιεί τη γενική πτώση π.χ. «τσάντα της μαμάς»
6. κάνει ερωτήσεις με το «γιατί» .Μπορεί να μην καταλαβαίνει την απάντηση και να συνεχίσει να ρωτάει
7. ρωτάει «τι έγινε;»

43-48 μηνών
1. χρησιμοποιεί το «μπορώ» σε προτάσεις
2. χρησιμοποιεί το «θα» για κάτι που θα γίνει
3. χρησιμοποιεί τα ονόματα 5 κατηγοριών π.χ. «οικογένεια», «ζώα», «ρούχα»
4. χρησιμοποιεί 5 επιρρήματα που δηλώνουν χρόνο και τρόπο π.χ. «αργότερα», «σύντομα»
5. χρησιμοποιεί το «εμείς»
6. κάνει ερωτήσεις με το «πόσα;» , «ποιανού;»

4-5 χρονών
1. επαναλαμβάνει σωστά μια πρόταση με 12-13 συλλαβές
2. κάνει ερωτήσεις με το «πότε» και «πως»
3. απαντά σε ερωτήσεις όπως «Γιατί έχουμε σπίτια,βιβλία,μάτια;»
4. επικοινωνεί άνετα με φίλους,συγγενείς και ξένους

Οι πιο συνηθισμένες διαταραχές που παρουσιάζουν τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία είναι οι ακόλουθες:

•Πτώση προτονικής ή μετατονικής συλλαβής : π.χ. η λέξη «μπανάνα» γίνεται «μπάνα» ή η λέξη «μπάλα» γίνεται «μπα».
•Πτώση τελικού συμφώνου : π.χ. η λέξη «κήπος» γίνεται «κήπο».
•Πτώση φθόγγων και συμπλεγμάτων : π.χ. η λέξη «κότα» γίνεται «κόα».
•Ολικός η μερικός αναδιπλασιασμός : π.χ. η λέξη «ντομάτα» γίνεται «μομάτα».
•Εμπροσθοποίηση : Αντικαθιστά το κ με το τ π.χ. η λέξη «κότα» γίνεται «τότα».
•Οπισθοποίηση : Αντικαθιστά το τ με το κ π.χ. η λέξη «μάτι» γίνεται «μάκι».
•Στιγμικοποίηση : Αντικαθιστά το χ με το κ π.χ. η λέξη «χήνα» γίνεται «κήνα».
•Ουρανικοποίηση : Αντικαθιστά το σ με το κ ή το ρ με το γι π.χ. η λέξη «σούπα» γίνεται «κούπα» ή η λέξη «ρόδα» γίνεται «γιόδα».
•Ηχηροποίοηση ή αηχοποίηση : Αντικαθιστά το π με το μπ ή το ζ με το σ π.χ. η λέξη «πόρτα» γίνεται «μπόρτα» ή η λέξη «ζώνη» γίνεται «σώνη».
•Χειλική πραγμάτωση οδοντικών :Αντικαθιστά το θ με το φ ή το δ με το β π.χ. η λέξη «θάλασσα» γίνεται «φάλασσα»,η λέξη «δέντρο» γίνεται «βέντρο»

Βασιστείτε στους παραπάνω πίνακες, παρατηρείστε το λόγο του παιδιού σας, καθώς αυτός αναπτύσσεται μέσα από τις καθημερινές του δραστηριότητες και κάντε μία σύγκριση με τα στοιχεία που σας δόθηκαν. Σε περίπτωση που διαπιστώσετε τυχόν ελλείψεις στην καθημερινή του ομιλία και στον λόγο του, απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό (Λογοθεραπευτή).

Στη σχολική κοινότητα συχνά παρατηρούνται παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς που προκαλούν δυσάρεστες καταστάσεις είτε στον εαυτό τους είτε στους συμμαθητές και τους δασκάλους τους. Τα εσωτερικευμένα προβλήματα, όπως είναι το άγχος και η καταθλιπτική συμπεριφορά, αναστατώνουν τον ίδιο το μαθητή, ενώ τα εξωτερικευμένα προβλήματα, όπως η υπερκινητικότητα και η επιθετική συμπεριφορά, αναστατώνουν το δάσκαλο και τους συμμαθητές. Πολλές φορές οι δάσκαλοι αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στα προβλήματα αυτά και ζητούν την παρέμβαση των γονιών, ενώ οι συχνά οι γονείς κατηγορούν τους δασκάλους για ανεπαρκή χειρισμό των καταστάσεων. Στην πραγματικότητα, για να μπορέσουν να λυθούν παρόμοια προβλήματα, είναι απαραίτητη η συνεργασία των γονιών, του δασκάλου και του ίδιου του μαθητή. Αν με τη συνεργασία αυτή δε φανεί βελτίωση, τότε χρειάζεται να ανατρέξει ο γονιός και στον ειδικό, στον ψυχολόγο.

Σε γενικές γραμμές, ο γονιός χρειάζεται να ζητήσει τη γνώμη του ψυχολόγου όταν παρατηρήσει μια αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού, ή στο συναίσθημά του, ή όταν θεωρήσει πως παρουσιάζει συμπεριφορά ακατάλληλη για την ηλικία του. Ειδικότερα, ορισμένοι, από τους λόγους για τους οποίους χρειάζεται να ανατρέξει στον ψυχολόγο είναι οι εξής:

• Καταθλιπτικό συναίσθημα
• Απόσυρση – απομόνωση
• Δυσκολίες στον ύπνο
• Σχολική φοβία
• Άγχος εξετάσεων
• Ενούρηση – εγκόπρηση
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Άγχος λόγω μαθησιακών δυσκολιών
• Τραυλισμός
• Τικ
• Διασπαστική συμπεριφορά
• Υπερκινητικότητα
• Ευερεθιστότητα
• Επιθετικότητα – παρορμητικότητα
• Παραβατική συμπεριφορά
• Οικογενειακά προβλήματα
• Επιπτώσεις από διαζύγιο γονέων
• Κακοποίηση
• Επιπτώσεις μετά από θάνατο προσφιλούς προσώπου
• Υποψία χρήσης ουσιών

Όταν οι γονείς αντιληφθούν τη δυσκολία, χρειάζεται να κάνουν πρώτα οι ίδιοι μια επίσκεψη στον ψυχολόγο, προκειμένου να του δώσουν τις ανάλογες πληροφορίες για το παιδί. Κατόπιν, χρειάζεται να ενημερώσουν το παιδί για την επίσκεψη που θα πρέπει να κάνει εκείνο. Η ενημέρωση είναι πάντα προσαρμοσμένη στην ηλικία του παιδιού. Για παράδειγμα, σε ένα παιδί που πάει στο δημοτικό, ο γονιός μπορεί να του πει: «Έκλεισα ένα ραντεβού για εμάς με την Κα…….(προσθέστε το όνομα του ειδικού) για……(π.χ. την δυσκολία σου να παρακολουθήσεις με προσοχή τα μαθήματα στο σχολείο – προσθέστε το πρόβλημα του παιδιού αντίστοιχα). Έπειτα εξηγήστε στο παιδί τι κάνει ένας ψυχολόγος. Για παράδειγμα: « Η Κα…….είναι εκπαιδευμένη να βοηθάει τους ανθρώπους να καταλαβαίνουν τα προβλήματά τους και τα συναισθήματά τους. Δεν είναι γιατρός, δεν θα σου πάρει την θερμοκρασία, ούτε θα σου κάνει ένεση. Θα μιλήσει μαζί σου, θα σε ρωτήσει για τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου και θα σου δώσει κάποια παιχνίδια, παζλς ή εικόνες για να παίξεις».

Αν το παιδί είναι στην εφηβεία και αντιδράσει λέγοντας πως δε θέλει να επισκεφτεί ψυχολόγο επειδή δεν είναι «τρελό», τότε μπορείτε να του απαντήσετε ως εξής: «Καταλαβαίνω ότι δεν θες να πας. Πολλοί άνθρωποι πάνε σε ψυχολόγους αλλά πολλοί λίγοι από αυτούς συμπεριφέρονται με έναν «τρελό» τρόπο. Δεν πιστεύουμε ότι είσαι τρελός αλλά κάποιες φορές αντιδράς με έναν τρόπο που μας προβληματίζει. Ανησυχούμε για εσένα και θέλουμε να πάρουμε κάποιες συμβουλές. Εάν είχες στομαχόπονο ή πονόδοντο θα πηγαίναμε μαζί σου στον γιατρό. Με τον ίδιο τρόπο αφού έχεις κάποιες συναισθηματικές δυσκολίες (ή κάποιο άγχος) είναι καθήκον μας να σου παρέχουμε την κατάλληλη βοήθεια».

Κάθε παιδί, βέβαια, χρειάζεται μια ειδική μεταχείριση, επομένως οι γονείς μπορούν να συζητήσουν στην πρώτη τους επίσκεψη στον ψυχολόγο το πώς ακριβώς θα το προετοιμάσουν για την επίσκεψή του.

Αδαμίδου Ευδοξία

Η ομιλία και ο λόγος αρχίζουν με το πρώτο κλάμα του μωρού σας. Το κλάμα αποτελεί μέσο έκφρασης διάφορων συναισθηματικών καταστάσεων, όπως πείνα, πόνο, κούραση ή φόβο. Είναι σημαντικό να δείξετε στο μωρό σας ότι προσπαθείτε να καταλάβετε τις ανάγκες και τα αισθήματά του. Μπορεί να μην καταλαβαίνει τις λέξεις που χρησιμοποιείτε, αλλά θα αντιδράσει στον ήχο και στον τόνο της φωνής σας.Σε αυτήν την ηλικία μπορείτε να περνάτε χρόνο με τα μωρά κοιτάζοντάς τα, χαμογελώντας, αγκαλιάζοντάς τα και μιλώντας μαζί τους.
Μπορείτε να μιλάτε στο μωρό σας ή να του τραγουδάτε με ευχάριστη φωνή. Συνδυάστε την δραστηριότητα που ακολουθείτε με αυτό που λέτε π.χ. λέμε στο παιδί: «Βγάζουμε την πάνα και μπαίνουμε στο μπάνιο», καθώς του βγάζετε την πάνα και πηγαίνετε για μπάνιο.
Σε αυτό το στάδιο η μίμηση είναι σημαντική για την έναρξη της ομιλίας. Το παιδί αρχίζει να μιμείται ήχους και κινήσεις (αδρές κινήσεις και κινήσεις των αρθρωτήρων, δηλαδή της γλώσσας και των χειλιών). Κατά συνέπεια πείτε διάφορους ήχους ή συλλαβές (π.χ. «μπα» ) και προτρέψτε το παιδί σας να σας μιμηθεί. Είναι σημαντικό το παιδί να είναι ξαπλωμένο ή να κάθεται, ώστε να έχει καλή βλεμματική επαφή με το πρόσωπό σας και τις κινήσεις του προσώπου σας για όσο μιλάτε
Δώστε του την ευκαιρία να ακούει διαφορετικούς ήχους ( μουσική, ανθρώπινες φωνές, συσκευές του νοικοκυριού κτλ. ). Ταυτόχρονα έχετε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσετε οπτικοακουστικά ερεθίσματα (κουδουνίστρες, παιχνίδια που βγάζουν ήχους), τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να συνδυάζουν ήχους και εικόνες.
Παίξτε παιχνίδια ομιλίας , όπως παιδικά και απλά ρυθμικά τραγούδια, καθώς και διαφημιστικά τραγούδια. Συνδυάστε αυτά τα τραγούδια με κινήσεις, όπως χορός, χειροκρότημα, χοροπηδητό κτλ.
Ενθαρρύνετε και επιβραβεύστε κάθε προσπάθεια του παιδιού σας για ομιλία.
Μετά την ηλικία των 6 πρώτων μηνών μπορείτε να ακολουθήσετε κάποιες άλλες δραστηριότητες.
Περιγράψτε γεγονότα ρουτίνας σε μικρές απλές φράσεις (π.χ. « Ο μπαμπάς είναι στο αυτοκίνητο», «ώρα για φαγητό», «πλύνε το αρκουδάκι σου»).
Καθώς τα παιδιά παίζουν με παιχνίδια ποικίλων υφών, μεγεθών και χρωμάτων να μιλάτε γι’ αυτά και να δείχνετε πως χρησιμοποιούνται.
Όταν συναντάτε αληθινά ζώα ή παιχνίδια κάντε ανάλογους θορύβους για κάθε ζώο (μίμηση φωνών τους). Απλοποιήστε τους ήχους με αυτό τον τρόπο που θα τους δώσετε τη δυνατότητα να σας αντιγράψουν με περισσότερη ευκολία. Μπορεί να μην τα πουν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, αλλά θα πουν κάτι παρεμφερές με αυτό που ειπώθηκε (π.χ. γονιός: «λύκος», παιδί : «λυ» ).
Παρακάτω αναφέρουμε ορισμένα οπτικά, ακουστικά, οπτικά και γενικότερα ερεθίσματα, τα οποία βοηθούν στην καλλιέργεια των αισθήσεων και την γενικότερη ανάπτυξη του παιδιού.

ΟΠΤΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ
Βάλτε μέσα στο μπάνιο παιχνίδια που επιπλέουν
Δείξτε του το πρόσωπό του στον καθρέφτη
Βοηθήστε το να κρατάει το παιχνίδι πότε με το ένα χέρι πότε με το άλλο
Δώστε του ένα κύβο στο κάθε χέρι και μετά ένα δεύτερο
Βάλτε ένα μικρό κύβο στο τραπέζι του. Δείτε αν θα απλώσει το χέρι του να το πάρει
Βάλτε πάνω στο τραπέζι του ένα κύπελλο αναποδογυρισμένο
Δείξτε του πώς να αναποδογυρίζει ένα μπουκάλι για να πέφτουν τα καλαμπόκια ή ο,τι άλλο έχει μέσα

ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ
Τσαλακώστε χαρτιά
Δώστε του ένα πλαστικό παιχνίδι που βγάζει ήχο
Ανάψτε του το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση
Χτυπήστε ένα κουδούνι πίσω του και δεξιά του και μετά πίσω και αριστερά του. Δείτε αν θα γυρίσει το κεφάλι του στον ήχο
Τραβήξτε την προσοχή του σε ήχους όπως : τρεχούμενο νερό, βήματα
Πείτε «μπουμ-μπουμ» όταν αστράφτει και βροντάει
Δώστε του κύβους που έχουν μέσα κουδουνάκια

ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΑΦΗΣ
Βάλτε το καθιστό στο πάρκο του
Αφήστε το να παίζει με κύβους που έχουν τρύπες για δάχτυλα
Αφήστε το να παίξει στο μπάνιο
Δώστε του να πιάσει διαφορετικά υφάσματα
Βοηθήστε το να κυλάει στο πάτωμα από μπρούμυτα ανάσκελα
Αφήστε το να πιάσει πέτρες, το πεζοδρόμιο

ΓΕΝΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ
Βάλτε το κρεβάτι του κοντά στο παράθυρο
Χοροπηδήστε το στα γόνατά σας και ταυτόχρονα τραγουδήστε του
Βγάλτε το στο ύπαιθρο
Αφήστε το να σας ακολουθεί όταν συγυρίζεται το σπίτι
Πάρτε το σε φιλικές επισκέψεις
Σφυρίξτε και παίξτε παλαμάκι

ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΜΙΜΗΣΗΣ
Μιμηθείτε το καθώς χτυπάει το καρεκλάκι ή το τραπέζι του και ζητήστε το να σας μιμηθεί
Πείτε αντίο κουνώντας το χέρι
Παίξτε παλαμάκια και ζητείστε να σας μιμηθεί
Κουτουλήστε ελαφρά το κεφάλι σας με το δικό λέγοντας «μπουμ»
Δώστε του ένα ηχηρό φιλί